در مدارس مذهبی هم سازِکار تربیت دین محور کودکانمان را نداریم
تاریخ انتشار: ۲۵ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۴۷۶۴۱
خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-سمانه نوری زاده قصری: جایگاه تربیت دینی در ساختار آموزش و پرورش و در مدارس از جمله موضوعات به روز، مهم و دوران‌ساز جامعه اسلامی ماست. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های نظام آموزشی کشور چیستی و چگونگی تولید و عرضه‌ی محتوای آموزشی دینی و برنامه‌ریزی برای انتقال صحیح محتوای یادشده به کودکان و نوجوانان خصوصاً در مهدکودک و مدرسه است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با استقرار نظام جمهوری اسلامی، آموزش و تربیت دینی، سرلوحه برنامه‌های نظام آموزشی کشور قرار گرفت. پس از گذشت چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی، بازشناسی و اصلاح وضعیت تربیت دینی در مدارس امری ضروری است. پژوهش‌ها و همچنین وضعیت اجتماعی ایران نشان می‌دهد که تربیت دینی در نهادها، بازدهی چندان بالایی ندارد و از نقطه آرمانی خود فاصله بسیار دارد. خبرگزاری مهر درصدد است در خلال گزارش‌هایی این مهم را به بحث و بررسی بگذارد و می‌توانید مجموعه گزارش‌ها را در اینجا ببینید.
در پنجمین قسمت از سلسله گزارش‌های چالش‌های آموزش دینی در مدرسه با سید کمیل حسینی پژوهشگر تربیت جنسی و مسئول مجموعه فرهنگی آرمانا به گفتگو نشستیم که در ادامه، بخش اول آن را می‌خوانید:
سید کمیل حسینی پژوهشگر تربیت جنسی و مسئول مجموعه فرهنگی آرمانا در گفتگو با مهر گفت: در حوزه تربیت دینی ما باید سه امر برای کودکانمان ایجاد کنیم نخست یک بینش سالم، دوم گرایش‌های صحیح و سالم و سوم رفتارهای درست است. یعنی اگر بخواهیم نسل کودک را تربیت دینی کنیم تا آنها به افق‌های خوب و بلند روحانی برسند باید بر روی جهان بینی آنها کار شود، علایق و منفورات را بر روی کنش‌های رفتاری و بیرونی منطبق کنیم.
وی ادامه داد: وقتی بر روی این سه مورد کار می‌کنیم در نگاه دینی همه اینها وجود دارد در واقع ایمان که به تعبیری بینش است، عمل صالح به عنوان کنش رفتاری ما خواهد بود یا موضوع تولی و تبری که می‌شود گرایش ما در نگاه دینی، در فروع دینی کار کنیم. پس ما باید در این سه موضوع در تربیت دینی کار کنیم.
حسینی با تاکید بر ۵ عرصه در نظام بندی رفتار با کودکان گفت: یکی از این عرصه‌ها ناخودآگاه کودکان است که در تربیتشان مؤثر است. شخصیت متربی از شخصیت مربی تأثیر می‌گیرد حتی به صورت ناخودآگاه در نگاه دینی نگاه به عالم را عبادت گفته‌اند. چرا که به خاطر اینکه ما میگوییم یک ناخودآگاهی از آن شخصیت فرد و عالم می‌تواند روی وجود ما تأثیر بگذارد حالا در نظام آموزش و پرورش چه وجهی باید باشد؟ در تربیت دینی باید حواسمان باشد که معلمان آموزش و پرورش چه شخصیتی دارند، خود ساخته‌اند یا نیستند و ناخودآگاهی که این شخصیت روی کودکان تأثیر می‌گذارد اهمیت پیدا می‌کند. اینکه کودکان آیا در آموزش و پرورش توسط معلمان با اخلاق بزرگ شده‌اند یا کسی بوده است که به دلیل نیاز به شغل معلم شده است؟ متأسفانه برخی این طور تربیت نشده‌اند که خود را در جایگاه انسان سازی ببیند و وقتی این شخصیت را در خود تربیت و پرورش نداده فرزند من هم که در زیر دست او برداشت انسان سازانه از او نخواهد داشت.
متأسفانه برخی این طور تربیت نشده‌اند که خود را در جایگاه انسان سازی ببیند و وقتی این شخصیت را در خود تربیت و پرورش نداده فرزند من هم که در زیر دست او برداشت انسان سازانه از او نخواهد داشت
وی ادامه داد: یکی از اصلی‌ترین ارکانی که برای تربیت یک انسان بزرگسال لازم است این است که زلف او را به زلف یک استاد بزرگ گره بزنیم. در طول سالیان آموزشی ما به خاطر آشنایی با یک انسان بزرگ یا یک معلمی که او را دوست داشتیم مسیر آینده مان تغییر کرده است و متأسفانه از این منظر دچار این ضعف‌ها هستیم. در بعد تربیت دینی فضا، فضای کمال و پیامبری و انسان سازی نیست بلکه به تعبیری فضای شغل است. پول در آوردن چیز خوبی است اما اینکه حس آدم چه باشد خیلی تفاوت دارد. حس من از اینکه هر روز به مدرسه می‌روم چیست؟ من چقدر باید روی خودم کارکنم که این کودک از من حرف بشنود؟
حسینی با اشاره به دیگر ارکان مهم گفت: قسمت دوم فضای عادت‌ها و سنت هاست که انسان‌ها را می‌سازد. عادت‌ها و سنت‌ها به تعبیری شرایط مدرسه من، فضا، اکوسیستم، طراحی، معماری و امکانات یک مدرسه است. به عنوان مثال نمازخانه مدرسه چگونه است؟ اصلاً نماز خانه دارد آیا نمازخانه محیط جذابی برای بچه‌ها است یا نه یک اتاق معمولی است که بوی پا می‌دهد یا فرش کثیفی هم دارد؟ آیا مدرسه فضای فهم و دانش است؟ کتابخانه فضای علمی جذابی قشنگی دارد یا یک چند کتابی چیده‌اند به عنوان کتابخانه که نه کسی می‌رود نه کسی می‌آید و نه جذاب است؟ آیا مدرسه متناسب با جنسیت کودکان طراحی شده است؟ یعنی وقتی می آیم به مدرسه می‌فهمم که آمده‌ام به مدرسه دخترانه یا مدرسه پسرانه یا نه؟ آیا متناسب با سن فرزند طراحی شده است یا نه؟ مجموع پاسخ به این سوالات در نهایت اکوسیستم مدرسه را مشخص می‌کند.
دینداری یک فضای طیفی است
حسینی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه در بعضی از مدارس این موارد در بالاترین کیفیت اتفاق افتاده اما بعضاً خروجی متناسبی را شاهد نیستیم، ادامه داد: چند نکته وجود دارد اولین نکته این است که فضای صفر و صدی در دینداری نباید متصور باشیم. دینداری یک فضای طیفی است و آدم با دین و آدم بی دین نداریم آدم‌هایی داریم که در طیف‌های متفاوت دیندار هستند اینکه من مثلاً کسی که تربیت کرده ام را در کدام قسمت از این طیف دین قرار گرفته است مهم است. آیا اهل نماز است؟ اهل تهجد است؟ یا نه فقط روزه می‌گیرد، حتی هنوز روزه هم نمی‌گیرد یا نه اینکه ضد دین است. برخی از همین مدارسی که اصطلاحاً غیرانتفاعی هستند متوجه می‌شوید که بعضاً اسمشان دینی است ولی رفتارهای غیر دینی در آن انجام می‌شود و چه بسا دل زدگی ایجاد می‌کند. عنوان مدرسه الزاماً نشان نمی‌دهد که آن فرزند با ساز و کار دینی هدایت می‌شود اما می‌توان گفت مدارس خوبی که کار دینی می‌کنند خروجی قابل دفاع تری نسبت به مدارسی که دولتی هستند، دارند.
عنوان مدرسه الزاماً نشان نمی‌دهد که آن فرزند با ساز و کار دینی هدایت می‌شود اما می‌توان گفت مدارس خوبی که کار دینی می‌کنند خروجی قابل دفاع تری نسبت به مدارسی که دولتی هستند، دارند
این پژوهشگر تعلیم و تربیت ادامه داد: یک فضای جدیدی وجود دارد که منی که می‌خواهم فرزندم از نظر دینی آدم خوبی باشد حاضرم به خودم فشار بیاورم از زندگی خودم بزنم و فرزندم را به یک مدرسه غیر انتفاعی بفرستم به خاطر اینکه گمان دارم خروجی بهتری خواهد داشت. و این خیلی ضعف بدی است ولی نشان می‌دهد که تفاوت تا حدودی مؤثر است. ما در مدارس مذهبی هم سازِکار تربیت دین محور کودکانمان را نداریم. همه چیزی که پیرامون مدرسه میگوییم جزئی از نظام تربیت است و در فضای جدیدی که رسانه نقش زیادی دارد، آنها فضای تربیتی را بسیار پیچیده می‌کنند.
حسینی با تاکید بر اینکه ما قائلیم که محیط دخترانه باید دخترانه باشد، گفت: کودکان و نوجوانان دختر باید بتواند دخترانگی خودشان را بروز بدهند اما متأسفانه در آموزش و پرورش چنین چیزی نداریم تربیت دختر و پسر ما شبیه به هم است یا مثلاً در مدارس روستایی دختر و پسر در کلاس می‌نشینند و یک آموزش داده می‌شوند. بنابراین مدرسه ارتباطی با طبیعت ندارد اما در نگاه دینی و جامعه شناسی دین وقتی انسان را از طبیعت دور می‌کنیم خدا باوری اش تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به عنوان مثال کودک هیچ شگفتی ای در طبیعت ندیده هیچ پرورش و زایشی را ندیده آسمان و عظمت خلقت را ندیده که برای او سوال بشود که چرا این اتفاقات می‌افتد. مدرسه‌ای ایزوله شده از طبیعت ساختیم و چرا باید فرزند در آن تربیت دینی پیدا کند؟
کودکان در الگوگیری دینی دچار خلأ هستند
این کارشناس تربیت کودک، علایق کودکان را بخش دیگری از این تربیت عنوان کرد و گفت: علایق کودکان یعنی «دوست دارم و دوست ندارم» های آنهاست. ما باید ببینیم چه فضای جذابی برای کودکان در قسمتهای مختلف مدرسه و جنبه‌های متنوع هنری مهیا کردیم تا با نگاه زیباشناختی مفاهیم را به بچه‌ها یاد دهیم؟ چه مقدار سعی کردیم الگوهای خوبی را در نظام آموزش و پرورش به کودکان یاد دهیم؟ ما دچار چالش هستیم وقتی یک کودکی در فضای رسانه با دهها سلبریتی و الگو و قهرمان مواجهه می‌شود و او در الگوی دینی دچار خلأ است. ما باید برای نسل خودمان الگوی زنده هم معرفی کنیم الگوهای در اطراف خودشان و در فضای جدید جهان تا بتوانند راحت تر با آن ارتباط بگیرند.پس من باید بلد باشم با کودک متناسب با سنش الگو بسازم این ابر قهرمان‌هایی که در جامعه وجود دارد برای بچه‌های ما الگو سازی و هویت سازی می‌کنند. وقتی کودک ما الگویش از یک فرهنگ ضد دینی می‌آید من چطور می‌توانم توقع یک نسل متدین را داشته باشم؟ چرا من قهرمان خوبی ندارم؟ چرا برنامه‌ریزی نکرده‌ایم؟ اینها سوال‌های خیلی مهمی است که بعد از چند دهه هنوز نتوانستیم الگوی خوب برای بچه‌های خود بسازیم و این خلأها به جامعه ما آسیب می‌رساند.فضای بعدی فضای علایق و قهرمان و الگو های بچه‌های ما هستند. در قرآن که نگاه کنیم متوجه می‌شویم که قرآنی که برای هدایت بشر و هدایت کل تاریخ آمده تا چه میزان داستان دارد. اصول عقاید کمتر گفته شده است، اما داستان حضرت نوح (ع)، حضرت ابراهیم (ع)، حضرت عیسی (ع) گفته شده است و به ما الگو می‌دهد حتی به صراحت گفته شده است که پیامبر اکرم الگوی ما هستند بعد ما این روش را حذف کرده‌ایم و به آن درست نپرداخته‌ایم.
ادامه دارد…
کد خبر 5636859منبع: مهر
کلیدواژه: اینجا سید کمیل حسینی حسینی حجاب و عفاف وزارت آموزش و پرورش دینداری بازی های رایانه ای تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت تربیت جنسی مدرسه قرآن انقلاب اسلامی ایران قرآن کریم حضرت زهرا سازمان تبلیغات اسلامی نشست علمی ولادت حضرت زهرا فعالیت های قرآنی علوم انسانی اسلامی قران حضرت زهرا س فاطمه زهرا آموزش و پرورش نگاه دینی نظام آموزش تربیت دینی تربیت دین کار دینی بچه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۴۷۶۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شهریه مدارس غیردولتی، شفاف می‌شود؟!
گویا قرار است این شهریه‌ها به‌زودی شفاف شود تا شاهد دریافت رقم‌های مختلف از خانواده‌ها نباشیم. بر همین اساس بهنام نیک‌نژاد، مدیرکل مدارس غیردولتی وزارت آموزش‌وپرورش درباره ابلاغ آیین‌‌نامه جدید مدارس غیردولتی و ساماندهی وضعیت شهریه این مدارس خبر داده و می‌گوید: «طبق این قانون سامانه نظارت بر مدارس غیردولتی باهدف شفاف‌سازی ایجادمی‌شود. البته این قانون در گذشته ایجاد شده بود اما چون پشتوانه قانونی نداشت،عمدتا مورد اعتراض مدارس قرارمی‌گرفت.» قانونی که مدارس غیردولتی خیلی کاری به آن ندارند و همچنان نرخ شهریه‌های‌شان بیشتر از نرخ مصوب است.ایجاد چنین سامانه‌های الکترونیکی یکپارچه‌ای می‌تواند مدیریت، نظارت و ارزیابی دقیقی از این مدارس داشته باشد و در راستای پاسخگویی و شفافیت مالی برای مردم است. با وجود اینکه سقف مبلغ دریافتی مشخص شده اما بسیاری از مدارس غیردولتی به همین مبلغ هم برخی موارد دیگر همچون شهریه فوق‌برنامه درسی، شهریه فوق‌برنامه مکمل و شهریه تابستانی هم با آوردن یک کلمه اختیاری، اضافه می‌کنند. از طرفی وزارت آموزش‌وپرورش، در آیین‌‌نامه جدیدی که برای این مدارس در نظر گرفته، تاکید کرده است که با مدارس غیردولتی متخلفی که شهریه بالاتر از مصوبه رادریافت کنند،برخورد خواهد شد.البته این باراولی نیست که مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش برای مدارس غیردولتی که شهریه‌های نجومی دریافت می‌کنند خط و نشان می‌کشند.آموزش پولی در مدارس غیردولتی
در خرداد ۱۳۶۷، قانون تاسیس مدارس غیرانتفاعی در مجلس شورای اسلامی تصویب و آموزش در ازای پول شکل رسمی‌‌تری به خود گرفت. مدارس غیر دولتی که فلسفه تشکیل آنان به‌ظاهر ارائه خدمات آموزشی بهتر و باکیفیت‌‌تر به مردم است؛ اما متاسفانه گاهی شاهد این هستیم که در برخی از مدارس معروف غیرانتفاعی که شهریه بالایی هم دریافت می‌کنند، خدمات با شهریه‌ها خیلی همخوانی ندارد.خانم احمدی، یکی ازمادرانی است که دو فرزندش درمدرسه‌ای غیردولتی در محدوده خیابان قلهک درس می‌خوانند. او به خبرنگار جام‌جم می‌گوید: «شهریه اعلام‌شده برای سال تحصیلی جدید یکی از فرزندانم که سوم دبستان است، ۹۵میلیون تومان و برای پسرم در مقطع پیش‌دبستانی، ۸۵میلیون تومان است!» طبق گفته این مادر، این مبالغ جدا از برخی از مراسم‌هایی همچون جشن تکلیف است.«من دوست ندارم دخترم در کلاسی درس بخواند که بیشتر از ۴۰نفر شاگرد دارد و معلم نمی‌‌تواند به اندازه کافی به آنها رسیدگی کند.»این را مادر یکی از دانش‌آموزانی می‌گوید که فرزندش در یکی از مدارس غیردولتی غرب تهران مشغول به تحصیل است؛ اما او از افزایش قیمت‌ها نیز گلایه دارد و ناراضی است. از یکی از پدرانی که دخترش سوم ابتدایی است و در مدرسه‌ای غیرانتفاعی درمحدوده سهروردی تحصیل می‌کند هم سؤال کردیم، او توضیح می‌دهد: «سال گذشته هزینه دریافتی مدرسه دخترم ۵۰میلیون تومان بود و طبق اعلام مدرسه، امسال حدود ۱۰ الی ۲۰میلیون افزایش قیمت خواهد داشت»؛ خانواده‌هایی که مجبورند به سبب برخی از دلایل این هزینه‌ها را متحمل شوند.
بی‌عدالتی آموزشی!
مدارس غیردولتی در ایران عدالت آموزش را زیر سؤال برده‌‌اند، چراکه با وجود تراکم بالای دانش‌آموزان در مدارس دولتی، کیفیت آموزشی این مدارس تغییر کرده است. همین موضوع منجر به این شده تا خانواده‌ها تحت هر شرایطی شهریه مدارس غیرانتفاعی را حتی بالاتر از نرخ مصوب فراهم کنند وفرزندان‌‌شان را به آنجا بفرستند.میزان تورمی که امروز به هزینه مدارس غیرانتفاعی رسیده است، نظم آموزشی را برهم می‌زند.موضوعی که خطری جدی برای نظام آموزشی کشور و آینده تحصیلی و تربیتی نسل بعدی محسوب می‌شود.شایدبااین نرخ‌های مصوب بسیاری ازدانش‌آموزان به مدارس دولتی برگردندکه همین موضوع هم مشکل‌ساز است. به نظر می‌رسدکه بهبوداوضاع مالی مدارس غیرانتفاعی وبالا بردن کیفیت مدارس دولتی،تنها راه چاره این آشفته‌بازار است.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»